5. AKDENİZ-AVRUPA METAL SENDİKALARI DAİMİ KONFERANSI
Akdeniz-Avrupa bölgesinde metal sektöründeki sendikalar arasındaki iş birliği ve dayanışmayı geliştirip güçlendirmeyi hedefleyen Akdeniz-Avrupa Metal Sendikaları Daimi Konferansı’nın beşincisi, 14-16 Ekim tarihlerinde, İstanbul’da yapıldı. “Beceri Zorlukları” başlığı ile toplanan konferansa, toplam 13 ülkeden 109 sendika temsilcisi katıldı.
Konferans, 14 Ekim Pazartesi günü Akdeniz-Avrupa Metal Sendikaları Daimi Konferansı Koordinatörü Yücel Top ile İtalyan Sendikaları Geliştirme Derneği Sindnova’nın Başkanı Claudio Arlati’nin toplantının gündemi ve içeriği hakkında yaptığı bilgilendirme ile başladı.
***
Konferansın açılış oturumunda ilk konuşmayı Genel Başkanımız Uysal Altundağ yaptı. Konuşmasına Avrupa işçi sınıfı arasında önemli bir yeri olan metal emekçilerinin ortak sorunlarına ortak çözümler üretilmesi için bir araya geldikleri dile getiren Genel Başkanımız Altundağ, “Bizler, farklı sendikal kültür ve anlayışlardan geliyoruz ama içinde bulunduğumuz koşullar hemen hemen aynı. Ortak sorunlarımız var. Bugüne kadar yaptığımız bütün toplantılarda hepimizi yakından ilgilendiren sorunları, konuları tartıştık, görüş alış verişinde bulunduk. Bu toplantımızda da işçi sınıfını çok yakından ilgilendiren çeşitli konulara değineceğiz. Çünkü hepinizin bildiği gibi endüstri ilişkilerinde önemli değişim ve dönüşümlerin yaşandığı bir dönemden geçiyoruz. Sanayi 4.0, dijitalleşme, insan onuruna yaraşır iş, sosyal dayanışma ekonomisi gibi birçok kavram endüstri ilişkileri sistemine girmektedir. Neoliberal politikalarla yıpranan dünyamızın yaşanabilir bir yer olarak kalması ve dünyamızı insanlık için daha iyi bir yer yapmak amacıyla gündeme getirilen “Yeşil ekonomi”, “Yeşil işler” gibi kavramlar yoğun olarak tartışılmaktadır. Emekçilerin adil bir ücretle çalışması, sağlık, işsizlik ve maluliyet halinde sosyal güvencelerinin olması, kadın ve erkeklere fırsat eşitliği sağlanması ve bunun gibi birçok konu dünyanın gündeminde önemli bir yer tutmaktadır. Biz de bu toplantımızda dijital dönüşümleri, yeşil ekonomiyi, yapay zekanın endüstri ilişkilerine getireceği yeni yapılanmayı konuşacağız, tartışacağız. Bu konuda bugüne kadar oluşan birikimi birbirimizle paylaşacağız. Sendikalara düşen rolü, görevi ve yapılması gerekenleri konuşacağız” dedi.
Genç çalışanların sendikalara yaklaşımına değinerek konuşmasına devam eden Genel Başkanımız konu ile ilgili görüşlerini şöyle açıkladı: “Üzerinde duracağımız bir diğer konu genç sendika üyelerinin sendikal süreçlerle ilgili durumu ve yeni endüstri ilişkileri sistemine onları adapte etmek konusunda yapacaklarımızdır. Özellikle belirtmek isterim ki genç işçiler konusu, sendikalarımızın önümüzdeki dönemde üzerinde durması, çalışmalar yapması gereken çok önemli bir konudur. Çünkü genç işçilerde, sendika algısı ve sendikaya bağlılık gibi kavramlar her geçen gün zayıflamakta, gençlerin sendikalara olan ilgisi azalmaktadır. Zaman zaman sohbet ettiğim Avrupalı sendikacı dostlarımdan da bu konuda yakınmalar duymaktayım. O halde bizlere düşen, genç işçileri sendikayla daha yakından tanıştırmak, onlara sendikanın ve sendikal mücadelenin önemini anlatmaktır. Özellikle de sendikal mücadele olmadan, hak almanın, kazanmanın zor olduğunu onlara benimsetmektir. Onlara yalnızca sendikaların önemini değil, uluslararası işçi sınıfı dayanışmasının önemini ve gerekliliğini de anlatmalıyız. Çünkü hepimiz biliyoruz ki bizim, bu büyük küresel ekonomi karşısında tek tek sendikalar hatta ülkeler düzeyinde yapabileceklerimiz sınırlıdır. Tek başımıza vereceğimiz mücadele bizi her zaman sonuca götürmeyecektir. Sendikalara yönelik saldırılara, düşük ücret politikalarına, sosyal haklarımızın ortadan kaldırılmasına, adaletsizliğin son bulmasına karşı tek başına mücadele vermek yeterli olamaz. İşte biz bunları anlatmak, genç üyelerimizi sendikal mücadeleye daha etkin olarak katmak amacıyla geçtiğimiz Mart ayında, yeni bir çalışma başlattık. Türk Metal Sendikası Genç İşçiler Büyük Kurultayı düzenledik. Genç üyelerimizle orada birlikte olduk, sorunlarımızı tartıştık, birlikte çareler aradık. Bundan sonra her yıl, Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün gençlere emanet ettiği 19 Mayıs gününde bu kurultayı düzenleyeceğiz, Genç üyelerimizin sendikal bilincinin gelişmesi için çaba göstereceğiz.”
Genel Başkanımız Uysal Altundağ, konuşmasına tedarik zincirlerinde çalışan işçilerin sendikalaşması sorununa değinerek devam ederken, “Bildiğiniz gibi bizim ülkemiz, dünyanın birçok ülkesinden ama özellikle de Avrupa’dan büyük şirketlerin yatırım yaptığı önemli bir ülkedir. Bu duruma neden olan elbette ki, ülkemizin küresel sermaye için bir ucuz emek cenneti olarak görülmesidir. Biz sendika olarak buna karşı mücadelemizi sürdürüyoruz. Üyelerimizin insan onuruna yaraşır bir yaşam sürmesi için bu işyerlerinde örgütleniyor ve çok başarılı toplu sözleşmeler imzalıyoruz. Ancak örgütsüz işyerlerinde emekçiler asgari ücretle ve hiçbir sosyal hakları olmadan yaşam mücadelesi veriyor. Buna karşılık bizler de sendikal örgütlenmeye büyük önem vererek, örgütsüz işyerlerini toplu sözleşme düzenine kavuşturmak için mücadele ediyoruz. Ancak üzülerek belirtmek isterim ki kendi ülkelerinde sendikal hak ve özgürlüklere büyük önem veren Avrupalı şirketler ülkemizde yatırım yaptıklarında çalışanların sendikal haklarına saygı duymuyorlar. Özellikle IndustriALL çatısı altında birlikte olduğumuz birçok Avrupalı sendikacı dostumuz, bu durumu yakından biliyor. Zaman zaman onlardan da destek alarak bu örgütlenmeleri gerçekleştiriyoruz. Ancak ben bugün küresel tedarik zincirlerinde çevresel riskler ve insan hakları ihlalleri karşısında şirketlerin sorumluluk sınırlarını yeniden belirleyen önemli gelişmelerin var olduğunu biliyorum. Özellikle, 1 Ocak 2023 itibariyle yürürlüğe giren Alman Tedarik Zinciri Yasası ile 25 Temmuz 2024’de yürürlüğe giren Avrupa Birliği Durum Tespiti Direktifi, Şirketlerin bu alanlardaki yükümlülüklerini radikal bir şekilde dönüştürüyor. Artık, şirketler yalnızca kendi iç faaliyetleri kapsamında değil, küresel tedarik zincirlerindeki ‘doğrudan’ ve ‘dolaylı’ paydaşlarının da faaliyetleri kapsamındaki insan hakları ihlallerinden ve elbette ki, sendikal hak ihlallerinden sorumlu tutulacak. Biz, sendikal haklara saygı duymayan küresel şirketlerin sendikal hak ve özgürlüklere karşı tutumlarının önlenmesi açısından bu düzenlemeleri çok önemsiyoruz” dedi.
***
Konferansın açılış oturumunda, Genel Başkanımız Altundağ’ın ardından konuşan İtalyan Metal Sendikası FIM CISL Genel Sekreteri Ferdinando Uliano, “Bu Konferansımız stratejik olarak hem işçi haklarını iyileştirmek ve korumak hem de sendikaların uluslararası dayanışmasını kuvvetlendirmek için çok önemli. Akdeniz bölgesi ne yazık ki son dönemde savaş ve çatışmalara sahne oluyor. Böylesi bir ortamda çalışanların haklarını korumak ve geliştirebilmek bu konferansımızın temel gündemini oluşturuyor”dedi.
***
Uliano’nun konuşmasından sonra söz alan Uluslararası Çalışma Örgütü ILO’nun Türkiye Ofisi Direktörü Yasser Hassan da konuşmasında ILO Genel Direktörü Gilbert F. Houngbo konuşmasından alıntı yaparak şunları söyledi. “ILO Genel Direktörümüz, Uluslararası İşçi Konferansı’nda gerçekleştirdiği konuşmasında ‘Krizlerle geçen bir dönemdeyiz. Yapısal eşitsizlikler, milyonlarca kişiyi daha da kötüye götürüyor. Belirsizlik bu kriz süreçlerinde ortaya çıkıyor. İşverenler yatırımlarını gerçekleştiremiyor ve işçiler güvencesiz koşullarda çalışıyor’ ifadelerine yer vermiştir. Beşincisi düzenlenen Akdeniz Avrupa Metal Sendikaları Daimî Konferansını da böylesi bir iklimde gerçekleştiriyoruz. Günümüzde gerçekleşen dönüşümler eş zamanlı olarak gerçekleşiyor. Bu dönüşümler, tedarik zinciri piyasalarını da etkilemektedir. Gerçekleşen dönüşümler, işgücü piyasasında birtakım fırsatlar yarattığı gibi özellikle kayıt dışılık ve güvencesiz çalışma pratiklerinin yaygınlaşması, sendikal hakların zayıflatılması gibi olumsuz sonuçlara da yol açmaktadır. Yatırımların sürekliliğini sağlamak, maliyet verimliliğini gerçekleştirmek, ham madde ve lojistik maliyetlerini azaltmak bizler için önem arz ediyor.”
***
Konferansta açılış oturumunun ardından, “Dijital Dönüşümler, Yeşil ve Yapay Zeka: Akdeniz-Avrupa Endüstrisinin Karşılaştığı Zorluklar Nelerdir? ” başlıklı ilk panel gerçekleştirildi. Açılış konuşması İtalyan Siyasi, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Enstitüsü Eurispes uzmanı Prof. Marco Ricceri tarafından gerçekleştirilen panelin moderatörlüğünü İtalyan Sendikaları Geliştirme Derneği Sindnova’nın Başkanı Claudio Arlati yaptı. Panelin konuşmacıları ise İtalya Ulusal Kamu Politikası Analizi Enstitüsü INAPP Başkanı Natale Forlani, İtalyan CISL Konfederal Sekreteri Giorgio Graziani, IndustriALL Küresel Sendika Genel Sekreter Yardımcısı Kemal Özkan, Avrupa Parlamentosu Üyesi Elisabetta Gualmini ve Avrupa Eğitim Vakfı (ETF) Temsilcisi Ümmühan Bardak oldu. Konferansın ilk günü İtalyan Metal Sendikası FIM CISL Uluslararası İlişkiler Departmanı Başkanı Barbara Arsieni tarafından ilk günün sonuçlarını değerlendirilmesi ile tamamlandı.
***
Konferansın ikinci günündeki ilk panelinin açılış konuşmasını, Türk Metal Sendikası’nın Uluslararası Danışmanı Helmut Lense yaptı. Moderatörlüğü İtalyan Gazeteci Rita Querze tarafından gerçekleştirilen “Otomotiv Sektöründe Beceri Zorluğu” konulu panelin konuşmacıları, İspanyol USO Sanayi Sendikası’nın Genel Sekreteri Pedro Ayllon, IndustriAll Avrupa Sendikası Genel Sekreteri Judith Kirton-Darling, İtalyan Metal Sendikası FIM CISL Genel Sekreteri Ferdinando Uliano, Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi (TAEM) Başkanı Ergin Dinç ve IG Metall Sendikası Baden Württemberg Almanya’dan Christian Steffen oldu.
***
İkinci günün “Otomotiv Sektöründe Becerilerin Zorluğu, İşverenlerin Bakış Açışı” başlıklı
ikinci panelinin moderatörlüğünü Gazeteci Hacer Boyacıoğlu gerçekleştirdi. Panelde, Türkiye’den Oyak Renault İnsan Kaynakları Direktörü Tolga Görgülü, TOFAŞ İnsan Kaynakları Direktörü Orçun Sarıca, Mercedes-Benz Türk İnsan Kaynakları Müdürü Yiğit Özgünel ve İspanya’dan Nissan Üretim Mühendisliği Direktörü Juan Domingo söz aldı.
***
Öğle yemeğinin ardından gerçekleştirilen günün son panelinin konu başlığı “Genç Sendika Üyelerinin Beceri Sorunu ve Demografik Geçiş” olurken, panelin açılış konuşmasını İtalyan Milano Katolik Üniversitesi’nden Prof. Alessandro Rosina yaptı. Moderatörlüğünü ADAPT Uluslararası İlişkiler Direktör Yardımcısı ve Koordinatörü Margherita Roiatti’nin yaptığı panelin konuşmacıları İtalyan FIM CISL Lombardiya Gençlik Temsilcisi Alessio Pastore, Türk Metal Sendikası Araştırma ve Eğitim Merkezi Araştırmacısı Suay Işık Peköz ve Sırbistan Wacker Neuson Fabrikası Sendika Başkanı Marko Minic oldu. Konferansın ikinci günü Akdeniz-Avrupa Metal Sendikaları Daimi Konferansı Koordinatörü Yücel Top’un ikinci günün sonuçlarını değerlendirilmesi ile tamamlandı.
***
Konferansın üçüncü gününde yapılan beşinci ve son panelin açılış konuşmasını IndustriALL Küresel Ortadoğu ve Kuzey Afrika Mena Bölgesi Sekreteri Ahmed Kamel yaptı. “Tedarik Zincirlerinde İşçilerin Sendikalaşmasının Zorluğu: Otomotiv Sektörü Örneği” konu başlıklı panelin moderatörlüğünü Genel Sekreterimiz Taliphan Kıymaz yaparken, panelin konuşmacıları İtalyan UILM UIL Sendikası Ulusal Sekreteri Gianluca Ficco, Türk Metal Sendikası Uzmanı Erencan Martı, Kuzey Makedonya SIER Metal Sendikası Genel Başkanı Igor Gjerasov ve Fransız FGMM CFDT Sendikası Otomotiv Sektöründen Sorumlu Ekonomi Departmanı’ndan Benoit Ostertag oldu. Gerçekleştirilen panellerin ardından hazırlanan sonuç bildirgesini FIM CISL Uluslararası İlişkiler Departmanı Başkanı Barbara Arsieni okudu. Bildirgede bir sonraki toplantının Fas’ta gerçekleştirilmesine karar verildi. Konferans, Akdeniz Avrupa Metal Sendikaları Daimi Konferansı Koordinatörü Yücel Top’un teşekkür konuşması ile tamamlandı.
5. AKDENİZ AVRUPA METAL BİRLİKLERİ KALICI KONFERANSI NİHAİ BEYAN
Bizler, Türk Metal Sendikası, Fim Cisl, FGMM CFDT, FICA UGT, USO Industria ve SindNova sendikaları, 5. AKDENİZ AVRUPA METAL SENDİKALARI KALICI KONFERANSI'nın organizatörleri olarak, 14-16 Ekim 2024 tarihleri arasında İstanbul'da bir araya gelerek, iş dünyasının fırsatlarını yakalamak ve riskleriyle yüzleşmek için insan merkezli bir yaklaşıma duyulan ihtiyacı bir kez daha teyit ettik.
Konferansa 13 farklı ülkeden ve 15 kurumdan katılan sendikalarla birlikte, çalışma dünyasını etkileyen geçişlerin sosyal diyalog yoluyla yönetilmesini ve herkes için iş kalitesinin yükseltilmesi için kullanılmasını şiddetle talep ediyoruz.
Güvenli ve güvenilir yapay zekâya dayalı teknolojilerin verimliliği artırabileceğinden, çalışma koşullarını iyileştirebileceğinden, çalışanları güçlendirebileceğinden ve kaliteli iş için yeni fırsatlar yaratabileceğinden eminiz, ancak yapay zekânın iş dünyasındaki faydalarının ancak haklar ve sosyal içerme ön planda olduğunda, en savunmasız olanlara özellikle dikkat edilerek çalışanlar ve temsilcileri güçlendirildiğinde en üst düzeye çıkarılabileceğini vurguluyoruz. Sosyal diyalog ve toplu pazarlığın, yapay zekânın iş dünyasında güvenli ve güvenilir bir şekilde benimsenmesini sağlamaya yardımcı olabileceğini vurguluyoruz.
Yapay zekanın iş dünyasında benimsenmesi, çalışanların görev ve becerilerinin yapısını yeniden şekillendirdiği için beceri ihtiyaçlarını değiştirmektedir. Öğrenme sistemlerinin bu dönüşümlere hızla adapte olması ve TÜM çalışanlar, özellikle düşük vasıflılar, kadınlar ve genç çalışanlar ile küçük ve orta ölçekli işletmelerde çalışanlar için sürekli, esnek ve kaliteli eğitime erişim sağlanması çağrısında bulunuyoruz.
Tutarlı bir sanayi politikası, özel bir Avrupa fonu, uyum politikaları ve ulusal eşlik ve müdahale programlarının geliştirilmesi yoluyla ana otomotiv, metal işleme ve elektromekanik sektörlerinin ekolojik ve çevresel dönüşümünü sosyal olarak sürdürülebilir hale getirmenin zamanı gelmiştir.
Otomotiv sektöründeki üretim durumu birçok ülkede dramatiktir.
Konferansta hazır bulunan tüm sendikalar, 18 Ekim'de Roma'da Avrupa ve ulusal kurumları sorumluluklarına çağırmak ve uyandırmak için gösteri yapacak olan sektördeki İtalyan işçilerle dayanışma içinde olduklarını ifade etmektedir.
Yaşlanan nüfus, birçok Avrupa ülkesinde mühendislik gibi kilit ekonomik sektörlerde işgücü açığına yol açan faktörlerden biri haline gelmektedir.
Gündem 2030 doğrultusunda, vasıflı işçilerin göçünün güvenli ve kontrollü varışlar yoluyla sağlanması gerekmektedir.
Yaşlanan nüfus beceri talebini de değiştirmektedir ve sosyal diyalog yoluyla yaşam boyu öğrenme sistemlerinin geliştirilmesi, herkes için yüksek kaliteli iş fırsatlarına erişimin kolaylaştırılması, çalışanların katılımının artırılması ve işgücü eksikliğinin giderilmesine yardımcı olunması gerekmektedir. Demografik yaşlanmadan etkilenen bir Avrupa'da, ebeveynliği destekleyecek uygun politikalar ve göç akışlarının yönetimi, büyüme ve refah için hayati önem taşımaktadır.
Çalışma yaşamında temel ilke ve hakların teşvik edilmesi ve sosyal diyalog da dâhil olmak üzere uluslararası standartların uygulanması amacıyla, tüm çatışma ve kriz bölgelerinde barışın yeniden tesis edilmesi ve yeniden yapılanma ve toparlanmanın desteklenmesine yönelik girişimleri kuvvetle destekliyoruz.
Akdeniz'in Avrupa'nın jeopolitik, ekonomik ve sosyal geleceğinde gezegenin stratejik kalbi olduğuna inanarak, bu girişimimizi, her Konferans arasındaki dönemde, özellikle MENA bölgesi ve Industriall Avrupa'dan IndustriALL Küresel Sendika ile arayüz oluşturacak olan Fim Cisl, SindNova, Türk Metal'den bir üyenin başkanlığında bir Sınırlı Komite oluşturarak geliştirmeye karar verdik, Karşılıklı bir büyüme olabilmesi, bizi başlıca sözleşme sonuçlarından sürekli haberdar edebilmesi, düzenleyici ülkeler ile MENA Bölgesi'ne atıfta bulunan tüm ülkeler arasındaki etkileşim düzeyini artıracak bir değişim ağı oluşturabilmesi için bir değişim yolu, araştırmalar ve çalışmalar, veriler, sözleşme deneyimleri ve mevcut ücret ve düzenleyici uygulamalar inşa etmek.
Konferans, bu komiteye ek olarak, otomotiv, ev aletleri, elektronik ve çelik sektörlerinde yürütülen sendikal faaliyetler hakkında bilgi ve en iyi uygulamaların paylaşılması amacıyla üç ayda bir video konferans yoluyla toplanacak dört sektörel çalışma grubu kurulmasına karar verdi. Çalışma gruplarının yapısı büyük ölçüde seçici komitenin yapısını takip edecektir.
Ortaklık, SindNova'nın desteğiyle uygulanmak üzere ortak ilgi alanlarına giren konularda olası ortak projeleri belirlemeye kararlıdır.
Örgütlü sendikalar, bu bölgedeki çok sayıda endüstriyel ve sosyal sorunu göz önünde bulundurarak Fas'ı Akdeniz Metal İşçileri Sendikaları Altıncı Daimi Konferansı'na ev sahipliği yapabilecek potansiyel bir yer olarak görmektedir .
